Alles over artrose

 

1. Wat is artrose?
2. Hoe ontstaat artrose?
3. Diagnose
4. Hoe is artrose te behandelen?
5. Alternatieve behandelmethoden

 

Wat is het en hoe kunt u het behandelen?

Maar liefst 1 miljoen Nederlanders hebben artrose. Ongeveer de helft van de mensen met artrose heeft dagelijkse pijn. Veel van deze artrosepatiënten berusten in de gedachte dat artrose bij het ouderdomsproces behoort waar niets aan te doen is. De vraag is of dat wel degelijk zo is. Wat is artrose precies en wat is er aan te doen zodat ernstige artrose voorkomen wordt?

Wat is artrose?

In onze gewrichten komen twee boteinden bij elkaar. Om deze botten niet tegen elkaar aan te laten komen, is er een beschermlaag van kraakbeen om de botuiteinden. Kraakbeen is een glad en veerkrachtig bindweefsel dat ervoor zorgt dat de botten soepel in en om elkaar heen bewegen. Ook vangt kraakbeen schokken op en beschermt de gewrichten. Het kraakbeen maakt in principe voldoende kraakbeencellen aan om de mogelijke afbraak ervan te compenseren.

Aangetast kraakbeen

Bij artrose zijn deze kraakbeenkussentjes aangetast of afgebroken door bijvoorbeeld chronische overbelasting of erfelijkheid. De aanmaak van nieuwe cellen is niet voldoende meer om de afbraak ervan te compenseren. Gevolg is een beschadiging of een vermindering van de dikte van het kraakbeen in gewrichten. Na verloop van tijd gaan de botten over elkaar heen schuren en worden schokken niet meer goed opgevangen. Het kraakbeen kan het bot niet meer voldoende beschermen.

Wat kan er bij artrose gebeuren?

In het beginstadium van artrose is de pijn en stijfheid vaak alleen na een rustperiode, maar later kan de pijn ook al rustende aanhouden. Bij de meeste artrosepatiënten neemt de pijn langzaam toe. Omdat het kraakbeen de schokken niet meer goed op kan vangen, volgt er een andere druk op de botten. Hierdoor kan vervorming van het bot ontstaan dat bijvoorbeeld breder wordt met bobbels (osteofyten) aan de uiteinden. Ook kunnen er door de wrijving van de botten in het gewricht ontstekingen ontstaan waarbij vocht ophoopt. Bovendien kunnen er stukjes kraakbeen afbrokkelen en in het gewricht terecht komen. Dit kan vervolgens een ontsteking van het slijmvlieslaagje aan de binnenkant van de gewrichtskapsel veroorzaken.

Op jongere leeftijd komt artrose vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Op oudere leeftijd is er geen verschil tussen het aantal vrouwen en mannen met artrose.

Waar komt artrose het meeste voor?

Artrose komt het meest voor aan knieën (335.000) en heupen (325.000). Daarnaast ook aan deze gewrichten:

• de vingers, duim(wortels) en grote teen;
• de nek;
• het onderste deel van de rug.

Ook kan het voorkomen dat artrose in meerdere gewrichten tegelijk voorkomt.

Hoe ontstaat artrose?

De exacte oorzaak van artrose is niet precies bekend, maar er zijn wel een aantal factoren die de kans op het verkrijgen van artrose vergroten:

• overbelasting van de gewrichten door overgewicht, zwaar lichamelijk werk of intensief sporten;
• een verkeerde beweeg-, lig- of zithouding;
• te weinig bewegen;
• tekorten van bepaalde voedingsstoffen;
• erfelijke aanleg;
• bepaalde botbreuken en (sport)blessures;
• het ouderdomsproces;
• slappe gewrichtsbanden of gewrichtsontstekingen (zoals bij reuma).

Veelal is het echter een combinatie van bovenstaande factoren.

Kwestie van leeftijd?

Op latere leeftijd neemt de kans op artrose weliswaar toe, maar het is geenszins een ouderdomsziekte. Er zijn helaas genoeg veertigers die lijden aan artrose en nauwelijks nog een trap op kunnen lopen. Bij mensen onder de 30 jaar is er doorgaans sprake van een erfelijke aanleg.

Wat is het verschil tussen artrose en reuma?

Reuma is eigenlijk ontstekingsreuma. Daarnaast wordt ‘reuma’ ook gebruikt als verzamelnaam voor meer dan 100 aandoeningen aan gewrichten, pezen en botten. Artrose neemt in deze aandoeningen aan het bewegingsstelsel een heel eigen rol in. Niet in de laatste plaats omdat artrose de meest voorkomende aandoening is. Hoe verschillend de aandoeningen ook zijn, gemeenschappelijk is de pijn en stijfheid in gewrichten of spieren. Meestal worden artrose en reuma ingedeeld in drie hoofdgroepen: artrose, ontstekingsreuma en weke-delenreuma.

Naam	Artrose	Chronische weke-delenreuma	Reuma
Wat:	Aantasting van kraakbeen in gewrichten	Meestal ontstekingen in pezen of spieren	Chronische ontsteking in gewrichtskapsel
Klachten	Stijve en pijnlijke gewrichten. Bewegen wordt moeilijk bij een ernstige vorm	Pijn in spieren, pezen, banden en kapsel om het gewricht	Gezwollen en daardoor pijnlijke gewrichten
Hoeveel NL'ers:	ca. 1,1 miljoen	ca. 450.000	ca. 800.000

Diagnose

Hoe wordt artrose vastgesteld?

De huisarts of reumatoloog stelt op basis van uw klachtenpatroon vast of u artrose heeft. Hierbij wordt er vooral afgegaan op uw verhaal en een lichamelijk onderzoek. De meest kenmerkende symptomen voor artrose zijn pijn en stijfheid van het gewricht, maar ook extreme vermoeidheid.

Aanvullend onderzoek

Soms laat een arts röntgenfoto’s maken. Kraakbeen is hier echter niet op te zien. De ruimte tussen twee botuiteinden zegt iets over de dikte maar niet over de kwaliteit van het kraakbeen. Artrose is evenmin vast te stellen door bloedonderzoek. Een arts laat meestal wel bloed prikken om andere aandoeningen uit te sluiten. In plaats van röntgenfoto’s kan ook gekozen worden voor een MRI. Voordeel van de MRI is dat op de MRI beelden het kraakbeen wel goed is te zien. Het beste inzicht wordt verkregen als de orthopedisch chirurg door middel van een kijkoperatie het gewricht kan bekijken.

Veel artrosepatiënten raken vroeger of later min of meer gehandicapt. Het is daarom van groot belang tijdig artrose te herkennen en tijdig maatregelen te nemen om de ontwikkeling van (ernstige) artrose tegen te gaan.

Hoe is artrose te behandelen?

Reguliere behandeling

Als u verder geen complicaties heeft, dan behandelt de huisarts artrose. Een reguliere behandeling bestaat doorgaans uit een combinatie van enkelvoudige of ontstekingsremmende pijnstillers en bewegingstherapie (oefentherapie Mensendieck of fysiotherapie). Indien u problemen heeft bij het uitvoeren van dagelijkse werkzaamheden, dan kan de ergotherapeut een uitkomst zijn. Bij ernstige artrose, waarbij u een operatie overweegt, zal u onder behandeling van een orthopeed komen.

Goede zelfzorg

Het krijgen van (ernstige) artrose kan voor een groot deel voorkomen worden door het veranderen van de leefstijl. Jezelf goed te verzorgen is daar de essentie van: voldoende beweging, gezonde voeding, uw ideale gewicht bereiken en ontspanning.

Bewegen en artrose: een goede combinatie

Voldoende bewegen helpt te voorkomen dat artrose zich verder ontwikkelt in de gewrichten. Bewegen beschermt namelijk de (aangetaste) gewrichten door de spieren eromheen te versterken en soepel te houden. En omdat sterkere spieren voor meer steun zorgen, neemt de pijn af. Ook zorgt beweging voor het voeden van het kraakbeen waardoor de gewrichten soepeler bewegen en er meer controle is over de bewegingen die met de gewrichten gemaakt worden. Daarnaast geeft dagelijks bewegen energie en een positieve impuls!

Warmte en ontspanning

Warmte kan helpen om de spieren te ontspannen. Ook ontspanningsoefeningen kunnen de druk van de ziekte letterlijk en figuurlijk iets verlichten.

Voeding

De gezondheidsraad adviseert Nederlanders om veel meer groenten, fruit en vette vis te eten om zo aan de essentiële voedingsstoffen te komen. Zo’n gezond dieet is belangrijk voor een algehele goede conditie maar geeft ook verminderde kans op het achteruitgaan van het kraakbeen en pijn in de gewrichten. En bovendien helpt het om op uw ideale gewicht te blijven of te komen. En dat is van groot belang bij het voorkomen van (ernstige) artrose. U kunt ook gebruik maken van voedingssupplementen.

Alternatieve behandelmethoden

In de dagelijkse praktijk blijkt dat de behandeling van artrose doorgaans beperkt blijft tot reguliere pijnbestrijding. Artrose is een chronische aandoening waardoor meestal jarenlang medicatie gebruikt moet worden. Vanwege het grote risico op ernstige bijwerkingen gaan steeds meer artrosepatiënten op zoek naar alternatieve behandelingen. Gelukkig is de afgelopen jaren het aantal onderzoeken naar deze behandelmethoden toegenomen. De alternatieve geneeswijzen bieden artrosepatiënten vaak een goede oplossing bij pijn of functiebeperkingen. Hieronder in een vogelvlucht een aantal succesvolle methoden:

Er zijn veel verschillende alternatieve geneeswijzen die gemeen hebben dat zij een holistische visie hebben op ziekte, waarbij aandoeningen niet als op zichzelf staand worden beschouwd. Ook wordt het zelfhelend vermogen, dat ieder mens heeft, sterk onderkend.

Orthomoleculaire geneeskunde

Het uitgangspunt van deze geneeskunde is dat ziekte ontstaat als gevolg van een tekort aan voedingsstoffen. Bij artrose wordt bijvoorbeeld gluco-samine of visolie voorgeschreven voor ondersteuning bij het aanmaken van nieuwe kraakbeencellen.

Natuurgeneeskunde

De natuurgeneeskunde gaat ervan uit dat ziekte terug te voeren is tot een ophoping van afvalstoffen in het lichaam. Veel chronische ziekten vinden hun oorsprong in de darm en derhalve richt de behandeling zich op het schoonmaken van het spijsverteringskanaal. Bij artrose kan het elimineren van bepaalde voedingsstoffen veel goed doen.

Behandelingen via injecties:

• Hyaluronzuur is van nature aanwezig in onze gewrichten en heeft eenzelfde werking als glucosamine. Het heeft een pijnstillende werkingomdat het de kwaliteit verbetert van het kraak- been en het gewrichtsvloeistof. Succesvol bij artrose in het kniegewricht.
• Neuraaltherapie: Om blokkades in het lichaam weer op te heffen, worden bij neuraaltherapie injecties met procaïne gegeven. Hierdoor stroomt de energie weer vrij door het lichaam.

Traditionele Chinese Geneeswijze

Het uitgangspunt van deze eeuwenoude genees-kunde is een aanpak waarbij met verschillende behandelingen wordt gewerkt, zoals acupunctuur, massage en kruidenbehandelingen. Bij artrose kan acupunctuur een goede pijnbestrijder zijn.

Meer informatie?

Wilt u weten wat alternatieve geneeswijzen voor u als artrosepatiënt kunnen betekenen? U kunt contact opnemen met ons secretariaat zodat wij u contactgegevens kunnen geven van beroepsverenigingen van artsen en therapeuten. Mocht u overwegen om een alternatieve geneeswijze als therapie toe te passen, dan raden wij u aan om dit te doen bij een alternatieve behandelaar die ook arts is of om dit in overleg met uw huisarts of behandelend arts te doen.