An apple a day, keeps the doctor away.....
Wie kent dit Engelse spreekwoord niet? Gezond eten is belangrijk, daarover is iedereen het wel eens. De meningen zijn echter verdeeld over de vraag of voeding kan bijdragen aan het behandelen van een ziekte in het algemeen en artrose in het bijzonder.
Diverse behandelmethoden geven voeding een belangrijke rol als het gaat om de behandeling van ziekten. In de westerse geneeskunde werd er nauwelijks aandacht besteed aan voeding als onderdeel van behandelwijze bij chronische ziekten zoals artrose. De laatste jaren verandert dit vlot. Er is steeds meer aandacht voor de rol van voeding bij gewrichtsklachten. Alle reden om de rol van voeding onder de loep te nemen.
Noodzakelijke voedingsstoffen
Voeding hebben we nodig als brandstof. Vooral koolhydraten en vetten zijn de leveranciers voor deze onmisbare energie. Maar voor het goed functioneren van het lichaam, en via het lichaam ook onze geest, hebben we ook allerlei andere stoffen nodig die het lichaam niet zelf aanmaakt. Stoffen zoals vitaminen, mineralen, essentiële vetzuren en essentiële aminozuren.
Veranderd voedingspatroon
Genetisch gezien zijn wij als mens relatief weinig veranderd ten opzichte van onze prehistorische voorgangers. Ons voedingspatroon is echter wel snel veranderd. We krijgen minder eiwitten, vezels en vitamines binnen en juist veel meer suiker en vet. De verhouding omega-6/omega-3 is volledig verstoord. En we eten meer dan we nodig hebben. Bovendien levert onze voeding vanwege industriële processen en verarming van de grond minder goede stoffen. Ons huidige voedsel bevat kunstmatige toevoegingen. Ook bewegen wij veel minder dan de generaties enkele tientallen jaren voor ons. Zelfs drastisch minder dan slechts een paar generaties geleden.
Dit alles heeft verregaande gevolgen voor onze gezondheid. Ons lichaam krijgt veel minder vitamines en mineralen binnen dan dat het nodig heeft. En al helemaal om de ontwikkeling van degeneratieve aandoeningen, zoals artrose, tegen te gaan.
|
Cijfers! Uit de meest recente cijfers van onderzoek van het TNO wordt duidelijk dat één op de tien volwassen mensen in Nederland aan artrose lijdt, dat zijn zo’n 1, 2 miljoen mensen. De verwachting is dat wegens vergrijzing en leefstijl het aantal de komende jaren toe zal nemen. Naar schatting zijn er zo’n 25.000 jonge artrosepatiënten (tussen de 25 en 44 jaar). |
Voedsel als basisbehandeling bij artrose
De behandeling van artrose blijft doorgaans beperkt tot medicinale pijnbestrijding. Artrose is een chronische aandoening waardoor meestal jarenlang medicatie gebruikt moet worden. Vanwege het grote risico op ernstige bijwerkingen gaan steeds meer artrosepatiënten op zoek naar alternatieve behandelingen. De afgelopen jaren is het aantal onderzoeken naar deze behandelmethoden toegenomen. Voedsel speelt bij veel van de geneeswijzen een grote rol. Langzamerhand wordt dit overgenomen door de reguliere geneeskunde en besteden zij ook meer aandacht aan de inzet van voedsel bij de behandeling van artrose.
Voeding vanuit ‘Westers’ oogpunt
In de reguliere geneeskunde is aan de invloed van voeding op ziekten als artrose tot voor kort geen aandacht geschonken. De ervaringsgeneeskunde, zoals de Traditionele Chinese Geneeskunde, daarentegen werkt al eeuwenlang succesvol met de kennis van voeding bij de behandeling van ziekten. De laatste jaren wordt vanuit de Westerse geneeskunde steeds meer onderzoek gedaan om wetenschappelijk bewijs te vinden naar het effect van voeding op ziekten. Inmiddels is uit verschillende wetenschappelijke onderzoeken gebleken dat het effect van specifieke stoffen in bepaalde voeding een gunstige invloed kan hebben op de klachten bij degeneratieve ziekten als artrose.
Uitgebalanceerd en gevarieerd dieet
Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) geeft aan dat voeding een duidelijke rol kan spelen bij het voorkomen van (ernstige) chronische aandoeningen. Inmiddels zijn veel artsen het ermee eens dat een uitgebalanceerd en gevarieerd dieet belangrijk is voor een algehele goede conditie. Specifiek om artrose te voorkomen, geeft een gezonde voeding een verminderde kans op het achteruitgaan van het kraakbeen en pijn in de gewrichten. Desondanks wordt voeding bij behandelingen nog steeds als ondergeschikt beschouwd ten opzichte van medicatie. Wel onderkent een steeds groter wordende groep medici de rol van voedingssupplementen zoals glucosamine bij het behandelen van artrose. Patiënten ervaren de werkzaamheid van gewijzigde voeding en voedingssupplementen zoals glucosamine over het algemeen positief.
|
Wat is glucosamine? Glucosamine is een natuurlijk aminosuiker dat in hoge concentraties voorkomt in de gewrichten. Glucosamine zorgt voor behoud van soepel bewegende gewrichten, aangezien het de opbouw en het herstel van kraakbeen stimuleert. Daarnaast ondersteunt het de productie van gewrichtsvocht, dat ervoor zorgt dat de gewrichten gesmeerd worden. Glucosamine is niet terug te vinden in onze voeding. Voor extra glucosamine zijn we aangewezen op een supplement. Vooral bij behandeling tegen artrose aan de knie blijkt het aminosuiker effectief te zijn. Voor informatie zie ook onze nieuwsbrief Glucosamine van maart 2013. |
Positief effect bij artrose
Er zijn veel verschillende geneeswijzen die elk hun eigen visie op de rol van voeding hebben. De alternatieve geneeswijzen hebben echter gemeen dat zij een holistische visie hebben op ziekte, waarbij aandoeningen niet als op zichzelf staand worden beschouwd. Ook wordt het zelfhelend vermogen, dat ieder mens heeft, sterk onderkend. De volgende geneeswijzen gaan ervan uit dat bepaalde voedingsstoffen een positief effect op de behandeling van ziekten als artrose kunnen hebben.
Orthomoleculaire geneeskunde
De orthomoleculaire geneeskunde is gericht op het ondersteunen van het organisme. Het uitgangspunt is dat ziekte ontstaat als gevolg van een tekort aan voedingsstoffen. Bij artrose wordt bijvoorbeeld glucosamine of visolie voorgeschreven voor ondersteuning bij het aanmaken van nieuwe kraakbeencellen.
Natuurgeneeskunde
De natuurgeneeskunde gaat ervan uit dat ziekte terug te voeren is tot een ophoping van afvalstoffen in het lichaam. Veel chronische ziekten vinden hun oorsprong in de darm en derhalve richt de behandeling zich op het schoonmaken van het spijsverteringskanaal. Reinigingsdiëten of diëten om verzuring van het lichaam tegen te gaan, worden veelal ingezet. Het elimineren van bepaalde voedingsstoffen, zoals bijvoorbeeld zuivel en suiker, kan een positieve bijdrage bij artrosepatiënten hebben.
Traditionele Chinese Geneeswijze
Het uitgangspunt van de Chinese Geneeskunde is dat eten niet alleen smakelijk is, maar voeding dient ook een heilzame werking te hebben. Uitsluitend wanneer de lichaamsenergie - voor een groot deel dankzij voeding - goed door kan stromen, doet het zelfhelend vermogen van het lichaam weer zijn werk. Voeding als dierlijke producten, rood vlees en zuivel worden afgeraden bij gewrichtsklachten.
Antroposofische geneeskunde
Voedsel is een middel om levenskracht binnen te krijgen. Voedingsmiddelen staan in verbinding met kosmische of aardse krachten. Bij ziekte kan een disbalans hersteld worden door het toedienen van bepaalde voedingsstoffen.
Ayurveda
Bij het uit India afkomstige Ayurveda wordt ziekte gezien als een verstoring van de natuurlijke balans tussen lichaam en geest. Voedsel zorgt ervoor dat lichaamsfuncties worden versterkt of juist verminderd. Zo kan zuivel beter niet ‘s avonds gegeten worden bij mensen met gewrichtsklachten.
TIPS VOOR BETER ETEN BIJ ARTROSE
De gezondheidsraad heeft alarm geslagen: Nederlanders eten te weinig groenten, fruit en vis en eten te veel vetten en suikers.
Gezonde voeding!
- Zorg voor een evenwichtige voeding met veel verse groenten, fruit, vis en volkoren graanproducten.
- Eet dagelijks voldoende groenten en fruit. Een goede regel voor de nodige afwisseling is om elke dag drie kleuren en vijf verschillende soorten te kiezen!
- Eet 2 keer per week (vette) vis.
- Eet minder verzadigd vet. Verzadigd vet zit in vlees en overige dierlijke producten en ‘verborgen’ in koekjes, gebak en chocola.
- Kies voor onverzadigde vetten (olijfolie en noten).
- Drink geen of weinig alcohol en voldoende water.
- Gebruik suiker en zout met mate.
Goede werking van een mediterraan dieet
Mensen uit de landen rondom de Middellandse zee hebben minder last van artrose (…en ook hartklachten en kanker) en als het voorkomt zijn de klachten minder hevig. Kern van dit dieet is: ui, knoflook, olijfolie, veel vis en verse groenten en fruit. Vooral de ontstekingsremmende werking van de onverzadigde vetzuren in vis en olijfolie, tezamen met de beschermende werking van antioxidanten in verse groenten en fruit, zouden de gewrichtsklachten verminderen.
Krachtige voedingsstoffen
- Zuivelproducten, eieren, vlees en suiker staan erom bekend bij sommige artrosepatiënten de gewrichtsklachten te verergeren. Wees hier bij klachten in ieder geval behoudend mee.
- Een verhoogde inname van vitamine C leidt tot een verminderde kans op achteruitgang van het kraakbeen en pijn in de gewrichten.
- Andere onderzoeksresultaten tonen aan dat ook voedingsstoffen zoals visolie, olijfolie, kurkuma en wilgenbast (de basis van aspirine) een pijn- stillende en/of ontstekingsremmende werking bij gewrichtsklachten kunnen hebben.
- Gember bevat bestandsdelen die ervoor zorgen dat niet alleen de pijn in spieren en gewrichten verminderen, maar die ook de beweeglijkheid verbeteren.
- Vezelrijke voedingsmiddelen, zoals volkoren graanproducten, bevatten silicium. Het mineraal is onmisbaar bij de vorming van kraakbeen beschermende stoffen.
- Goede antioxidanten, zoals vitamine C, E, bèta caroteen en selenium, gaan de strijd aan met de vrije radicalen. Deze antioxidanten gaan het proces tegen van het oxideren van kraakbeen
Moleculen in de gewrichtsvloeistof
Blijf zo goed mogelijk op uw ideale gewicht. Hoe zwaarder u bent, des te meer uw gewrichten belast worden en dan vooral uw knieën, heupen, rug en voeten.
Meer weten?
Mocht u overwegen om voeding als therapie toe te passen, dan raden wij u altijd aan om dit in overleg met uw huisarts of behandelend arts te doen. Indien uw (huis)arts niet bekend is met de mogelijkheden die voeding en voedingssupplementen bieden bij het voorkomen en behandelen van artrose, dan heeft u altijd het recht een second opinion bij een andere arts aan te vragen.