Stichting Artrose Zorg gebruikt uw donaties onder meer om onderzoek te financieren. Zo steunen we bijvoorbeeld een onderzoek dat nu gaande is in het HagaZiekenhuis in Den Haag. Paulien van Kampen, één van de mensen die betrokken zijn bij dit project, vertelt in deze nieuwsbrief over het onderzoek.
Een risicomodel bij gewrichtsvervangende operatie van de heup of knie gewrichtsvervangende operaties van heup en knie leiden in het algemeen tot een verbetering van de kwaliteit van leven bij personen met matige tot ernstige artrose. Het succes van de operatie hangt niet alleen af van de kwaliteiten van de orthopedisch chirurg en/of het ziekenhuis, ook de patiënt zelf heeft hier een inbreng in. De afdeling Orthopedie van het HagaZiekenhuis is een project gestart met als doel om patiënten te informeren en in een betere uitgangssituatie te brengen voor een gewrichtsvervangende operatie. Een gewrichtsvervangende operatie is een zware operatie. U bent gemiddeld een paar maanden bezig met het herstel. In de praktijk blijkt dat de herstelperiode na de operatie behoorlijk kan verschillen. De ene patiënt loopt na twee weken al zonder krukken, en de andere patiënt is de eerste twee maanden afhankelijk van een looprek. Wat kunt u nu zelf doen om uw herstel te optimaliseren?
Preventieve maatregelen
We weten uit verschillende wetenschappelijke onderzoeken dat er preventieve maatregelen zijn om de kans op een traag herstel te voorkomen. Hieronder staan enkele beschreven.
- Stoppen met roken vermindert bijvoorbeeld de kans op een complicatie na de operatie. Om een goed resultaat te krijgen zou u twee tot drie maanden voor de operatie moeten stoppen.
- Het wassen met desinfecterende zeep (Betadine) vanaf drie dagen voor de operatie zorgt ervoor dat de huidbacteriën de wond niet kunnen bereiken, en daardoor vermindert de kans op een infectie.
- Een goede conditie zorgt ook voor een spoedig herstel. Het lijkt soms moeilijk om een betere conditie op te bouwen wanneer een heup of knie ernstige pijn geeft, maar vaak lukt het wel om te fietsen op bijvoorbeeld een hometrainer.
- Naast het opbouwen van conditie is ook het eetpatroon van belang. De juiste keuze van voedsel zorgt voor een goede weerstand van het lichaam.
- Nog een belangrijke factor is het verwachtingspatroon van iemand die een gewrichtsvervangende operatie ondergaat. Het is belangrijk om mentaal voorbereid te zijn op de herstelperiode. U zult de eerste periode met krukken moeten lopen waardoor de dagelijkse bezigheden niet allemaal kunnen worden voortgezet.
|
Het kan waardevol zijn om voor de operatie al begeleid te worden door verschillende experts, waaronder een fysiotherapeut of diëtist. Maar niet iedereen heeft deze zorg nodig. De vraag is hoe kunnen we de mensen herkennen die baat zouden hebben bij deze extra zorg? |
Project
In 2012 is de afdeling Orthopedie van het HagaZiekenhuis daarom begonnen met een project genaamd ‘Risicomodel bij gewrichtsvervangende operatie van de heup of knie’. Dit project is een initiatief van de afdelingen Orthopedie, Fysiotherapie en Geriatrie van het HagaZiekenhuis in Den Haag. De behoefte ontstond om een eenvoudig model (één A4’tje met enkele vragen) te maken dat een voorspelling doet over de te verwachten herstelperiode die iemand nodig heeft na een gewrichtsvervangende operatie. Op dit A4’tje komen dan vragen te staan die voorspellend zijn voor de herstelperiode (denk hierbij bijvoorbeeld aan het hebben van nog een andere ziekte, zoals diabetes of reuma, maar ook of u wel of niet rookt en welke eisen u aan uw lichaam stelt). Dit document kan dan gebruikt worden om het verwachtingspatroon van de patiënt bij te stellen. Dit project is gestart dankzij een subsidie van Stichting Artrose Zorg en het Wetenschapsfonds van het HagaZiekenhuis. In de periode van juni tot en met november 2013 zijn alle mensen die een heup- of knievervanging hebben ondergaan in het HagaZiekenhuis, voor de operatie gezien door de fysiotherapeut. Deze fysiotherapeut heeft een aantal testen afgenomen. Wat zijn de bewegingsmogelijkheden van de desbetreffende patiënt? Wat is de maximale loopsnelheid? Welke dagelijkse activiteiten zorgen voor problemen? Heeft deze patiënt andere beperkingen of ziekten die invloed zouden kunnen hebben op het herstel? En wat zijn de demografische gegevens (geslacht, lengte, gewicht e.d.). Alle mogelijke factoren die het herstel kunnen beïnvloeden, zijn meegenomen. Verder hebben deze mensen voor de operatie vragenlijsten ingevuld. Daarin werd gevraagd naar de pijnbeleving, kwaliteit van leven, fysieke mogelijkheden etc. Hierdoor kregen wij voor de operatie een goed beeld van hun algemene gezondheid.
Voorlopige resultaten
Vervolgens is bijgehouden hoe het na de operatie met deze personen ging. Dit gebeurde met behulp van dezelfde vragenlijsten als voor de operatie. Deze werden op verschillende vaste momenten na de operatie nogmaals uitgevraagd. Er kon zo duidelijk worden bijgehouden of en hoe snel er verbetering plaatsvond in de individuele situatie. Op dit moment worden de vragenlijsten ‘1 jaar na de operatie’ verstuurd. We zijn daarom ook nog niet klaar met het project. Wel hebben we al wat eerste resultaten waardoor we voorspellingen kunnen doen over het aantal dagen dat iemand in het ziekenhuis zal liggen. We hebben mensen op basis van de vragenlijsten en hun fysieke mogelijkheden ingedeeld in een laag risicogroep en een hoog risicogroep. De resultaten laten zien dat er een relevant verschil bestaat tussen deze twee groepen. Gemiddeld liggen de mensen in de hoog risicogroep een dag langer in het ziekenhuis dan de laag risicogroep. De indeling tussen de hoog- en laag risicogroep is gedaan op basis van de volgende factoren:
- Geslacht – mannen hebben een iets groter risico op een langere herstelperiode.
- Leeftijd – een hogere leeftijd zorgt voor een groter risico op een langere herstelperiode.
- Gewicht in verhouding met uw lengte – is uw gewicht hoog in verhouding met uw lengte, dan heeft u een groter risico op een langere herstelperiode.
- Andere aandoeningen die het herstel zouden kunnen vertragen – hoe meer aandoeningen hoe groter het risico op een langere herstelperiode.
- Een specifieke looptest – hoe langer u over de test doet, des te groter is het risico op een langere herstelperiode.
Hoe nu verder?
De volgende stap is nu om zoveel mogelijk mensen voor de operatie in de laag risicogroep te krijgen. Uw leeftijd kunt u natuurlijk niet wijzigen, maar u kunt bijvoorbeeld wel uw conditie verbeteren. Dit kan bereikt worden door het aanbieden van fysiotherapie aan de hoog risicogroep. Voordat we deze stap nemen, zullen we eerst het totale risicomodel verder uitwerken. De herstelperiode gaat namelijk niet alleen over de tijd in het ziekenhuis, maar juist ook over de periode daarna. Na hoeveel tijd kunt u uw normale dagelijkse activiteiten weer hervatten? Naast de directe resultaten merken wij dat een aantal onderdelen van het project duidelijk meerwaarde heeft voor de patiënt. Zo blijken de patiënten de meting door de fysiotherapeut voor de operatie erg te waarderen. Ook de extra voorlichting die een fysiotherapeut meegeeft voor de operatie wordt erg op prijs gesteld. We hebben daarom besloten om de afspraak bij de fysiotherapeut bij gewrichtsvervangende operatie standaard aan iedereen aan te bieden. De fysiotherapeut kan extra voorlichting geven, maar zorgt ook voor een goed inzicht in de fysieke conditie en bewegingsmogelijkheden van de patiënt voor de operatie. Drie maanden na de operatie worden patiënten opnieuw onderzocht door de fysiotherapeut die dan dezelfde testen als voor de operatie afneemt. Vervolgens ontvangt de patiënt een schriftelijke rapportage met de uitgangspositie van vóór de operatie en de bereikte verbetering na de operatie. Hierdoor wordt de vooruitgang inzichtelijker en kan er ook concreter worden getraind op de gebieden waar nog verbetering mogelijk is. Ook kan deze rapportage worden meegenomen naar de eigen fysiotherapeut om gerichter aan de slag te kunnen gaan.
Het HagaZiekenhuis is blij met het project. Niet alleen omdat de mogelijke resultaten veel kunnen betekenen voor de verbetering van de zorg bij mensen die een heup- of knievervangende operatie krijgen, maar ook voor de directe verbeteringen zoals hierboven beschreven.
Ten slotte wil de afdeling Orthopedie Stichting Artrose Zorg en alle donateurs bedanken voor de financiële steun om dit onderzoek mogelijk te maken. Voor meer informatie over het project kunt u terecht bij Paulien van Kampen (onderzoekscoördinator Orthopedie HagaZiekenhuis: p.vankampen@hagaziekenhuis.nl, www.ortho-care.eu).