Medicatie kan goed helpen bij de bestijding van pijn. Let echter wel op, dat er ernstige bijwerkingen mogelijk kunnen zijn bij het gebruik van medicatie. Ook kan het voorkomen dat medicatie, die u reeds gebruikt voor eerdere klachten, niet goed op elkaar zijn afgestemd. Gebruik medicatie daarom uitsluitend in overleg met uw arts.
Er zijn verschillende vormen van medicatie bij de bestrijding van pijn ten gevolge van artrose. De meest voorkomende zijn, van licht naar zwaar:
Indien u te veel last hebt van de bijwerkingen van de voorgeschreven medicatie, of indien u om andere redenen de medicatie liever mijdt, dan kan het aan te bevelen zijn andere vormen van pijnbestrijding te zoeken. Een van de meest gebruikte behandelingen voor pijnbestrijding is acupunctuur. Acupunctuur kent geen bijwerkingen en kan in combinatie met medicijnen worden toegepast.
Gewone pijnstillers
Dit zijn de pijnstillers zoals u die waarschijnlijk wel kent. De bekendste is paracetamol. De bijwerkingen hiervan zijn beperkt. Echter, bij hoge doseringen of bij langdurig gebruik kunnen ernstige bijwerkingen optreden. We spreken van een hoge dosering vanaf drie tot vier gram per dag. Het risico hierbij is dat mogelijk de lever beschadigd raakt of dat er afwijkingen aan de bloedcellen kunnen optreden. Hoe hoger de dosering en/of hoe langduriger het gebruik, hoe meer kans op deze bijwerkingen.
Bijwerkingen van paracetamol
Paracetamol heeft de naam een onschuldig middel te zijn. De onderstaande opsomming van mogelijke bijwerkingen is niet bedoeld om u schrik aan te jagen, maar om aan te geven dat er aan het gebruik van medicijnen voor- en nadelen kleven. Paracetamol is bij verantwoord gebruik een veilige pijnstiller. Houdt u aan datgene wat de bijsluiter vermeldt. Klachten die langer duren moet u niet blijven onderdrukken met paracetamol. Raadpleeg uw huisarts voor advies. Dat geldt ook als u paracetamol gebruikt samen met andere medicijnen. De volgende bijwerkingen kunnen optreden:
- Soms treedt overgevoeligheid op. De verschijnselen zijn o.a. huiduitslag en galbulten, benauwdheid, opgezwollen tong en/of keel.
- Nadat u het middel maanden- of jarenlang elke dag hebt ingenomen, kan er lever- of nierbeschadiging optreden. De verschijnselen zijn een gele verkleuring van oogwit of huid, moeite met plassen, voortdurend keelpijn en uitputting.
- Bij een overdosis wordt de lever ernstig en blijvend beschadigd. Indien iemand in één keer meer dan 8 gram (16 tabletten van 500 mg) heeft ingenomen, waarschuwt u meteen de huisarts. Bij kinderen ligt dat nog gevoeliger. Bij hen treden al leverbeschadigingen op bij inname van éénmaal de maximale dagdosering. Vooral de zoete paracetamoldrankjes zijn wat dat betreft berucht.
- Afwijkingen in het bloed, met hoge koorts, keelpijn en mondzweertjes.
- Bij veelvuldig gebruik kan paracetamol als bijwerking hoofdpijn hebben. Aangezien u dan waarschijnlijk opnieuw een paracetamol neemt, kunt u in een vicieuze cirkel terechtkomen, met verslaving als gevolg.
- Het is zeer belangrijk de doseringsvoorschriften goed op te volgen. De normale maximale dagdosis bevindt zich namelijk niet ver van de giftige of zelfs dodelijke dosis. Het is gemakkelijk grote hoeveelheden paracetamol in te slaan, waardoor het middel wel eens wordt gebruikt bij een poging tot zelfdoding. De leverbeschadiging is dan zodanig dat je daaraan overlijdt. Het stervensproces is verre van aangenaam en duurt dagen tot weken.
- Gevaarlijk in combinatie met andere medicijnen: zoals chlooramfenicol (middel tegen bacteriële infecties), waarbij de werking van dat middel toeneemt; zidovudine (behandeling van aids), waarbij langdurig gebruik een bepaalde bloedafwijking (neutropenie) veroorzaakt; bij langdurig en veelvuldig gebruik in combinatie met alcohol en kalmerings-slaapmiddelen treedt er eerder leverbeschadiging op.
Ontsteking remmende pijnstillers
Uit oogpunt van veiligheid worden deze pijnstillers zo kort mogelijk gebruikt en vaak is eerst paracetamol ingezet als pijnstiller. Als gewrichten duidelijk ontstoken zijn worden wel ontstekingsremmende pijnstillers voorgeschreven. Deze worden ook wel NSAID’s genoemd. Voluit staat dit voor het Engelse Non Steroid Anti-Inflammationary Drug. Binnen de NSAID’s zijn verschillende mogelijkheden. Er zijn oudere of klassieke NSAID’s en nieuwe of COX-2remmers.
Pijnstiller zijn vrij verkrijgbaar, maar een ontstekingremmende pijnstiller is alleen op recept verkrijgbaar. NSAID’s kunnen de pijn en ontsteking remmen maar niet de schade aan gewrichten voorkomen.
De bijwerkingen van ontstekingremmende pijnstiller
De oudere of klassieke ontstekingremmende pijnstiller
Bij het verstrekken van deze NSAID’s wordt een maagbeschermend of een maagzuurremmend middel voorgeschreven. Hiermee wordt voorkomen dat er maag- en darmklachten zoals een maagzweer, bloedingen op oprispingen optreden.
Andere bijwerkingen zijn:
- verminderde bloedstolling
- verhoogde bloeddruk
- duizeligheid
- huiduitslag
- slaperigheid of
- benauwdheid.
De arts zal deze NSAID’s niet voorschrijven als u:
- ooit een beroerte heeft gehad
- zwanger bent of wilt worden
- een ernstig hartfalen heeft
- een ernstige leveraandoening heeft of heeft gehad
- een ernstige nieraandoening heeft of heeft gehad of binnenkort wordt geopereerd.
De nieuwe NSAID’s of COX-2remmers
Uw arts zal een van deze NSAID’s voorschrijven als andere NSAID’s niet voldoende werken of als u maagklachten heeft.
Zeer waarschijnlijk zal uw arts dit middel voorschrijven als u:
- overgevoelig bent voor de oudere NSAID’s
- maagklachten heeft
- astma heeft of
- binnenkort moet worden geopereerd.
Zeer waarschijnlijk mag u een dergelijk NSAID's niet gebruiken als u:
- een ernstig hartfalen heeft
- een hartinfarct heeft gehad
- een beroerte heeft gehad of
- ernstige maag-darm- of leverklachten heeft.
Een algemene opmerking ten aanzien van het gebruik van NSAID’s:
Bespreek het gebruik van NSAID’s altijd met uw arts. Zij kunnen bijwerkingen geven in het gebruik in combinatie met bijvoorbeeld paracetamol, bloedverdunners of alternatieve middelen, zoals bijvoorbeeld visoliecapsules. Gebruik nooit twee ontstekingremmende pijnstillers gelijktijdig.
Overleg regelmatig met uw arts over het gebruik van NSAID. Als u NSAID langer dan anderhalf jaar gebruikt heef u een verhoogd risico ten aanzien van aandoeningen van hart en vaten.
Overige medicatie
Wanneer de paracetamol en ook de NSAID's niet of onvoldoende de pijn kunnen stillen, dan is nog zwaardere medicatie beschikbaar. Helaas nemen hierbij ook de mate van bijwerkingen ernstig toe. Overige medicatie bij artrose zijn onder meer de opiaten, corticosteroïden (bijnierschorshormoon), en spierverslappers. Opiaten worden alleen ingezet bij zeer zware pijn. Corticosteroïden worden alleen voorgeschreven wanneer er sprake is van ontsteking in het gewricht.
Spierverslappers zoals valium en diazepam kunnen worden voorgeschreven wanneer de artrose tot spierstijfheid of -spasmen leidt.
Bijwerkingen kunnen afhankelijk van de medicatie, dosering en duur van het gebruik, bestaan uit verslaving, sufheid en/of huidverkleuring. Er zijn indicaties die erop duiden dat corticosteroïden het kraakbeen beschadigen. Sommige medicijnen worden niet in pilvorm maar in de vorm van een injectie toegediend. Injecties kunnen, zeker wanneer toegediend in toch al kwetsbaar ontstoken weefsel, leiden tot infecties.