Voeding en darmflora

Ontsteking en artrose

In maart 2014 publiceerden we een nieuwsbrief over ontsteking en artrose. In deze nieuwsbrief vertelden we dat er in de wetenschap steeds meer aandacht is voor ontsteking als het mechanisme dat artrose in stand houdt.
Lange tijd werd er, in ieder geval voor leken, de tweedeling gemaakt dat reuma veroorzaakt wordt door ontsteking, en artrose door slijtage.
Dat is ook waar; vaak is overbelasting of een blessure de eerste oorzaak van artrose.
Maar het lichaam reageert op kwetsuren met ontstekingsreacties in een poging de schade te repareren. Als dat niet lukt, kan de ontsteking
chronisch worden met op den duur artrose tot gevolg.

Artrose in de rug en nek

Wat is het verband tussen de rug en de nek?

Op het eerste gezicht lijkt het misschien vreemd om artrose in de rug en de nek samen te bespreken; de plekken waar de pijn zit, liggen immers nogal een eindje uit elkaar. Maar de nek en de rug zijn direct met elkaar verbonden: ze maken allebei onderdeel uit van de  ruggengraat.

Oefentherapie bij knie-artrose

Veel bewijs voor effectiviteit van oefentherapie bij knie-artrose
Dr. M. van der Esch

Wat zijn de nieuwe inzichten over oefentherapie bij knie-artrose? Een overzichtsartikel van meerdere studies dat in januari 2015 in de Cochrane Database of Systematic Review verscheen, toont aan dat oefentherapie een significante verbetering oplevert zowel bij pijn als in het dagelijks functioneren. Vooral het versterken van de bovenbeenspieren heeft grote invloed op deze twee uitkomstmaten. Alhoewel de effecten meetbaar zijn, is de grootte van de effecten echter matig. Geldt hier “one size fits all” als oorzaak voor de matige effecten? Worden effecten zichtbaarder als de oefentherapie wordt toegepast bij specifieke groepen patiënten?
In de Journal of Rehabilitation and Medicine van juli 2014 is een belangrijke studie gepubliceerd die aantoont dat het effect van oefentherapie groter is in een groep van knie-artrosepatiënten waarbij de spierkracht reeds groot was. In deze groep leidde de toevoeging van specifieke stabilisatietraining aan spierkrachttraining tot een groter effect op pijn en functioneren dan bij een groep van patiënten met geringe spierkracht. Een goede spierkracht is dus een voorwaarde voor verdere verbetering.
Toekomstige studies zullen zich dan ook meer moeten richten op het bestuderen van subgroepen van  knie-artrosepatiënten.

Schouderartrose

De schouders zijn de beweeglijkste gewrichten in het menselijk lichaam. Dankzij de schoudergewrichten kunnen we onze armen alle kanten op bewegen: naar voren (anteflexie), naar achteren (retroflexie), opzij van het lichaam weg en omhoog (abductie) en opzij voor het lichaam langs en omhoog (adductie). Een mens kan met zijn armen complete cirkels in verschillende richtingen beschrijven. Verder kunnen de armen ook nog naar binnen (endorotatie) en naar buiten (exorotatie) gedraaid worden.

Deze beweeglijkheid brengt ook nadelen met zich mee, want de schouder is daardoor niet een erg stabiel gewricht. De kop van het opperarmbeen kan redelijk makkelijk uit de kom schieten. De medische term hiervoor is luxatie.

Artrose in de voet en enkel

De anatomie van de voet en de enkel. Net als de handen zijn de voeten opgebouwd uit veel botjes en gewrichten. Een voet bevat 26 botjes en 33 gewrichten. Verder bevat iedere voet 107 ligamenten (banden) en 19 spieren en pezen om al de bewegingen mogelijk te maken waartoe de voet in staat is.

Ook de enkel kan veel bewegingen maken, en is daarom ook een ingewikkeld gewricht. In het bovenste spronggewricht komen het scheenbeen en het kuitbeen samen in wat de enkelvork wordt genoemd.

Beweging is essentieel

Op 29 april 2014 ging het redactioneel commentaar in het British Medical Journal (dit wordt meestal afgekort als BMJ) over twee artikelen in datzelfde nummer die beide handelden over het negatieve verband tussen stilzitten aan de ene kant en invaliditeit en zelfs levensverwachting aan de andere kant.

Het artikel van Rachel Cooper en anderen gaat over een onderzoek dat in 1999 is uitgevoerd bij 2984 Britse 53-jarigen die al vanaf hun geboorte in maart 1946 werden gevolgd. De deelnemers werden getest op drie criteria voor lichaamsvermogen.

Ontsteking en artrose

Er wordt vaak gezegd dat slijtage van de gewrichten de oorzaak is van artrose. Dat is natuurlijk beeldspraak, want gewrichten bestaan uit levende weefsels die zich doorlopend vernieuwen. Gewrichten slijten daarom niet zoals de bewegende delen van een machine dat doen. Toch is het zo dat het kraakbeen in gewrichten met artrose is aangetast, en dat een beschadiging of langdurige zware belasting van een gewricht artrose tot gevolg kan hebben, dus wat dat betreft is de term ‘slijtage’ geen slechte omschrijving.
Er zijn echter meer oorzaken van artrose, waaronder ontsteking. De laatste tijd wordt er steeds meer onderzoek gepubliceerd waaruit blijkt dat de rol die ontsteking speelt bij artrose, lange tijd onderschat is.

Artrose van de hand en pols

We gebruiken onze handen de hele dag door. Artrose van de hand heeft dan ook vaak een behoorlijke impact en komt vaker voor dan u denkt. Meer dan dertig procent van de mensen ouder dan 45 jaar heeft gewrichtsklachten die veroorzaakt worden door slijtage van het kraakbeen. De meest voorkomende plaatsen in de hand die zijn aangedaan, zijn de eindkootjes van de vingers (DIP gewrichten) en het duimbasisgewricht (CMC1 gewricht).
Bij vrouwen komt 2,6 keer vaker artrose aan de handen voor dan bij mannen. We denken dat dit te maken heeft met de hormonale veranderingen die optreden na de overgang, en het feit dat vrouwen vaak wat meer beweeglijkheid hebben in hun gewrichten.

Artrose aan de handen

Jessica Bijsterbosch is op 8 januari 2013 aan de Universiteit Leiden gepromoveerd op een onderzoek naar handartrose. Ze heeft voor de Stichting Artrose Zorg een korte samenvatting van de resultaten van haar onderzoek geschreven, zodat wij u op de hoogte kunnen stellen van de interessante bevindingen. De titel van haar proefschrift is: Hand osteoarthritis, natural course and determinants of outcome. [Handartrose, natuurlijk beloop en bepalende factoren voor de uitkomst van de ziekte.]

Jessica Bijsterbosch is reumatoloog in opleiding aan het Leids Universitair Medisch Centrum.